ecologiecursus slogan

Cursus Ecologie en beheer
van het Nederlandse landschap
en landschapselementen
2025

Voor wie?

Deze praktische cursus is gericht op ontwikkeling van inzicht in ecologische principes, plantengemeenschappen, geschiedenis en beheer van onze Nederlandse landschappen – door de systematische opbouw geschikt voor zowel professionals als particuliere natuurliefhebbers.

Theorie en veel excursies

Soldaatje
Eric Wirtz 2023

De cursus bestaat uit negen theorie-bijeenkomsten en liefst twintig excursies. Door deze lessen en excursies wordt een geïntegreerd beeld opgebouwd van de Nederlandse natuur, vooral op het gebied van vegetatietypen en plantengemeenschappen. De lessen worden visueel ondersteund met powerpoint presentaties.

De docent behandelt de belangrijkste ecologische principes die het karakter van onze landschappen bepalen. Standplaatsfactoren worden diepgaand besproken: denk aan bodemsamenstelling en waterhuishouding, milieudynamiek en successie
Ruime aandacht is er voor de verschillende typen kruidenvegetaties zoals pionierbegroeiingen, graslanden, ruigten en zomen, poel- en oevervegetaties. Ook komen houtige vegetaties aan de orde in de vorm van bosgemeenschappen, en landschapselementen als bosjes, houtwallen en hakhout. Voor al deze kruiden- en houtige vegetaties bespreken we de beheermethoden.

Alle theorie gaat leven tijdens de twintig excursies. Door kennis van de relatie tussen standplaatsfactoren en plantengemeenschappen wordt het landschap leesbaar.
We bezoeken gebieden die de belangrijkste natuur- en landschapstypen van Nederland vertegenwoordigen.

Bijenorchis
Eric Wirtz 2024

Tenslotte bekijken we het Nederlandse landschap vanuit de hoek van de ecologische hoofdstructuur en Natura 2000: natuurgebieden in Nederland die van Europees belang zijn.

Het zijn deze excursies naar de meest belangrijke habitats van Nederland, die de cursus uniek maken.
De cursus is logisch en systematisch opgebouwd, en kan daarom in principe door iedereen gevolgd worden. Cursisten kunnen maximaal profijt hebben van de cursus door de excursies te benutten voor uitbreiding van hun kennis van de Nederlandse flora.

 

Landschappen lezen

 

Kegelsilene
Eric Wirtz 2024
Met de opgedane kennis kunt u in het vervolg het landschap beter ‘lezen’. U wandelt of fietst met meer begrip in het landschap, waardoor u er nog meer van kunt genieten.
Hebt u beroepsmatig met landschaps- en natuurbeheer te maken, dan kunt u na de cursus van iedere plek in Nederland een eerste analyse maken van de milieufactoren, de vegetatie en het beheer ter plekke. Bovendien kunt u dan de actuele (natuur)waarde en de potenties van de locatie redelijk inschatten.

 

Waar en wanneer?

Zilte rus
Eric Wirtz 2024

De tijden van de theoriebijeenkomsten zijn van 9.30 uur tot 16.00 uur.
De theoriebijeenkomsten vinden plaats op boerderij Vredegoed te Tienhoven/Oud-Maarsseveen
Excursies: Aanvangstijd excursies is meestal 9.30 uur op locatie, maar kan bij sommige excursies iets later zijn i.v.m. de af te leggen afstand naar de excursielocatie.

Door wie?

De cursus wordt gegeven door Eric Wirtz van de Nieuwland-organisatie in Wageningen.
Eric is zelf voormalig deelnemer aan de cursus, heeft zich sinds 2002 als coördinator en co-docent ingezet en vanaf 2007 als docent. Sindsdien heeft hij voor een constante verdieping van het cursus-curriculum gezorgd.

Naast hoofddocent Wirtz wordt een aantal excursies begeleid door specialisten als: Louis-Jan van den Berg (Stichting Berglinde, ecologisch adviesbureau), Joey Braat (SBB Biesbosch), Robert Ketelaar (hoogveen), Peter-Jan Keizer (paddenstoelen), Klaas van Dort (mossen/korstmossen), Barend de Jong (OAK Consultants), Adrie van Heerden (voormalig N-2000 inventariseerder prov. Zuid-Holland) en bosecoloog Henk Koop.

Kosten

Leemputten
Anita de Grauw 2024

De kosten bedragen. € 2.150,- excl. BTW per persoon, inclusief het cursusmateriaal.
Voor particulieren geldt een cursuskorting van 10% en is het bedrag € 1.935,- excl. BTW.

Voor meer informatie: Eric Wirtz
mobiel: 06 445 82 392
email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Certificaat van deelname

Aan het einde van de cursus krijgen de cursusdeelnemers een certificaat van deelname, waarvan in de bijlage staat vermeld welke theorieblokken zijn gevolgd en een lijst van alle excursies is opgenomen.

Bevindingen oud-cursisten

* Oud-cursisten zijn enthousiast over de cursus. De meest gehoorde opmerking van cursisten is dat de cursus hen, naast meer ecologische kennis, een meer geïntegreerde kijk op de natuur en een rijkere natuurbeleving heeft gegeven. Bij een aantal cursisten heeft het volgen van de cursus een bijdrage geleverd aan het verkrijgen van een gewenste betrekking in het natuurgebeuren.

”In januari ga ik werken als Projectadviseur Ecologie bij “ATKB Adviesbureau voor bodem, water en ecologie"!
Mede door het volgen van deze cursus werd het mogelijk om bij ecologische adviesbureaus te solliciteren”.
Lionne van Drunen, 2019

"De ecologiecursus was voor mij een reis naar een verscheidenheid aan natuurparels die Nederland rijk is. Erg onder de indruk was ik van de zorgvuldig uitgekozen excursielocaties, en met gretigheid nam ik kennis van de vele plantensoorten. Hiermee heb ik referentiebeelden opgebouwd van verschillende plantengemeenschappen. Belangrijk vond ik dat de ecologiecursus een gedegen theoretische basis omvat en dat achtergrondliteratuur werd verstrekt, zodat de excursies de nodige diepgang kregen. Veel excursies en themadagen werden verrijkt met kennis van deskundige gidsen en professionals. De cursusleider Eric Wirtz verzorgt de theoriebijeenkomsten en excursies tot in de puntjes, zorgt voor een prettige sfeer in de cursusgroep en staat garant voor een vrolijke noot. De ecologiecursus was voor mij een laatste zetje tot een ommezwaai in mijn loopbaan; ik volg nu met veel plezier de opleiding Bos- en natuurbeheer."
Mirjam Melman, 2016

"Er is bij mij veel veranderd sinds ik de cursus deed in 2015. Ik ben momenteel lid van de KNNV en het IVN, en doe ook lokaal de IVN gidsenopleiding. Ook veel andere natuurcursussen gedaan maar geen enkele is zo compleet en diepgaand als de cursus ecologie. Ook ben ik hobbymatig nog veel bezig met SynBioSys.
Bijna alle excursies die ik volg benader ik vanuit de Plantengemeenschappen zoals ik dat heb aangeleerd."
Remco Hekker, 2015


Millingerwaard
Eric Wirtz 2024
     

Cursusrooster Woensdagcursus 2025

datum onderwerp
26 feb kennismaking en Nederlandse landschap
   
5 mrt Nederlandse landschap
12 mrt ecologische principes en ecologische relaties
19 mrt standplaatsfactoren
26 mrt milieudynamiek & successie + middagexcursie stinzenplanten
     
2 apr pioniervegetaties
9 apr excursie  1: Beek-Ubbergen – stuwwallen, bronnenbos, voorjaars- en bosflora
16 apr excursie  2: “Klein Profijt” en Biesbosch - zoetwatergetijden vegetaties
23 apr  plantenkennis
30 april graslandvegetaties + middagexcursie Kooijdijk
     
7 mei LESA (Landschapsecologische Systeem Analyse) en het programma Synbiosys + middagexcursie Laegieskamp
14 mei excursie  3: Westbroek – laagveen, moeras- en kwelvegetaties, elzenbroek
21 mei excursie  4: themadag waterplanten en waterecologie
28 mei excursie  5: Biesbosch – stroomdalgraslanden (vaarexcursie)
     
4 juni excursie  6: Zuid-Limburg – hellingbos, kalkgrasland, kalkflora
11 juni excursie  7: Gelderse Vallei – blauwgraslanden
18 juni excursie  8: Hargen – kalkarm duinlandschap, Bergen – kalkovergangsgebied, Wijk aan Zee - kalkrijk zeedorpenlandschap, Kennemerstrand met bijzondere duinvallei flora
25 juni excursie  9: Oostvoorne – kalkrijke, vochtige duinvegetaties
     
2 juli Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000  
9 juli excursie 10: Millingerwaard – uiterwaarden, ooibos, rivierduinen, fluviatiele flora
     

zomerreces

13 aug excursie 11: Texel - kweldervegetaties, duinvorming en jonge duinvalleien
20 aug excursie 12: Korenburgerveen – hoogveenvegetatie, laggzone, berkenbroek, elzenbroek
27 aug excursie 13: Veluwe - themadag heidevelden en zandverstuivingen
     
3 sept excursie 14: themadag stadsecologie
10 sept excursie 15: themadag plantengemeenschappen en rompgemeenschappen
17 sept excursie 16: onderdelen Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000
24 sept excursie 17: themadag mossen en korstmossen
     
1 okt excursie 18: themadag paddenstoelen – de ecologische aspecten van schimmels
8 okt excursie 19: Borkener Paradies, Bentheimer Urwald – begrazing, natuurlijk bos
15 okt excursie 20: themadag natuurlijke bosgemeenschappen
22 okt Lunchbijeenkomst met het uitdelen van de certificaten van deelname
     

Cursusrooster vrijdagcursus 2025

datum onderwerp
28 feb kennismaking en Nederlandse landschap
   
7 mrt Nederlandse landschap
14 mrt ecologische principes en ecologische relaties
21 mrt standplaatsfactoren
28 mrt milieudynamiek & successie + middagexcursie stinzenplanten
   
4 apr pioniervegetaties
11 apr excursie  1: Beek-Ubbergen – stuwwallen, bronnenbos, voorjaars- en bosflora
18 apr excursie  2: “Klein Profijt” en Biesbosch - zoetwatergetijden vegetaties
25 apr  plantenkennis
     
2 mei graslandvegetaties + middagexcursie Kooijdijk
9 mei LESA (Landschapsecologische Systeem Analyse) en het programma Synbiosys + middagexcursie Laegieskamp
16 mei excursie  3: Westbroek – stinzentuin, laagveen, moeras- en kwelvegetaties, elzenbroek
23 mei excursie  4: themadag waterplanten en waterecologie
30 mei excursie  5: Biesbosch – stroomdalgraslanden (vaarexcursie)
     
6 juni excursie  6: Zuid-Limburg – hellingbos, kalkgrasland, kalkflora
13 juni excursie  7: Gelderse Vallei – blauwgraslanden
20 juni excursie  8: Hargen – kalkarm duinlandschap, Bergen – kalkovergangsgebied, Wijk aan Zee - kalkrijk zeedorpenlandschap, Kennemerstrand met bijzondere duinvallei flora
27 juni excursie  9: Oostvoorne – kalkrijke, vochtige duinvegetaties
     
4 juli Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000  
11 juli excursie 10: Millingerwaard – uiterwaarden, ooibos, rivierduinen, fluviatiele flora
     

zomerreces

15 aug excursie 11: Texel - kweldervegetaties, duinvorming en jonge duinvalleien
22 aug excursie 12: Korenburgerveen – hoogveenvegetatie, laggzone, berkenbroek, elzenbroek
29 aug excursie 13: Veluwe - themadag heidevelden en zandverstuivingen
     
5 sept excursie 14: themadag stadsecologie
12 sept excursie 15: themadag plantengemeenschappen en rompgemeenschappen
19 sept excursie 16: onderdelen Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000
26 sept excursie 17: themadag mossen en korstmossen
     
3 okt excursie 18: themadag paddenstoelen – de ecologische aspecten van schimmels
10 okt excursie 19: themadag natuurlijke bosgemeenschappen
17 okt excursie 20: Borkener Paradies, Bentheimer Urwald – begrazing, natuurlijk bos
24 okt Lunchbijeenkomst met het uitdelen van de certificaten van deelname