Cursus Ecologie en beheer
van het Nederlandse landschap
en landschapselementen
2025
Voor wie?
Deze praktische cursus is gericht op ontwikkeling van inzicht in ecologische principes, plantengemeenschappen, geschiedenis en beheer van onze Nederlandse landschappen – door de systematische opbouw geschikt voor zowel professionals als particuliere natuurliefhebbers.
Theorie en veel excursies
De cursus bestaat uit negen theorie-bijeenkomsten en liefst twintig excursies. Door deze lessen en excursies wordt een geïntegreerd beeld opgebouwd van de Nederlandse natuur, vooral op het gebied van vegetatietypen en plantengemeenschappen. De lessen worden visueel ondersteund met powerpoint presentaties.
De docent behandelt de belangrijkste ecologische principes die het karakter van onze landschappen bepalen. Standplaatsfactoren worden diepgaand besproken: denk aan bodemsamenstelling en waterhuishouding, milieudynamiek en successie
Ruime aandacht is er voor de verschillende typen kruidenvegetaties zoals pionierbegroeiingen, graslanden, ruigten en zomen, poel- en oevervegetaties. Ook komen houtige vegetaties aan de orde in de vorm van bosgemeenschappen, en landschapselementen als bosjes, houtwallen en hakhout. Voor al deze kruiden- en houtige vegetaties bespreken we de beheermethoden.
Alle theorie gaat leven tijdens de twintig excursies. Door kennis van de relatie tussen standplaatsfactoren en plantengemeenschappen wordt het landschap leesbaar.
We bezoeken gebieden die de belangrijkste natuur- en landschapstypen van Nederland vertegenwoordigen.
Tenslotte bekijken we het Nederlandse landschap vanuit de hoek van de ecologische hoofdstructuur en Natura 2000: natuurgebieden in Nederland die van Europees belang zijn.
Het zijn deze excursies naar de meest belangrijke habitats van Nederland, die de cursus uniek maken.
De cursus is logisch en systematisch opgebouwd, en kan daarom in principe door iedereen gevolgd worden. Cursisten kunnen maximaal profijt hebben van de cursus door de excursies te benutten voor uitbreiding van hun kennis van de Nederlandse flora.
Landschappen lezen
Hebt u beroepsmatig met landschaps- en natuurbeheer te maken, dan kunt u na de cursus van iedere plek in Nederland een eerste analyse maken van de milieufactoren, de vegetatie en het beheer ter plekke. Bovendien kunt u dan de actuele (natuur)waarde en de potenties van de locatie redelijk inschatten.
Waar en wanneer?
De tijden van de theoriebijeenkomsten zijn van 9.30 uur tot 16.00 uur.
De theoriebijeenkomsten vinden plaats op boerderij Vredegoed te Tienhoven/Oud-Maarsseveen
Excursies: Aanvangstijd excursies is meestal 9.30 uur op locatie, maar kan bij sommige excursies iets later zijn i.v.m. de af te leggen afstand naar de excursielocatie.
Door wie?
De cursus wordt gegeven door Eric Wirtz van de Nieuwland-organisatie in Wageningen.
Eric is zelf voormalig deelnemer aan de cursus, heeft zich sinds 2002 als coördinator en co-docent ingezet en vanaf 2007 als docent. Sindsdien heeft hij voor een constante verdieping van het cursus-curriculum gezorgd.
Naast hoofddocent Wirtz wordt een aantal excursies begeleid door specialisten als: Louis-Jan van den Berg (Stichting Berglinde, ecologisch adviesbureau), Joey Braat (SBB Biesbosch), Robert Ketelaar (hoogveen), Peter-Jan Keizer (paddenstoelen), Klaas van Dort (mossen/korstmossen), Barend de Jong (OAK Consultants), Adrie van Heerden (voormalig N-2000 inventariseerder prov. Zuid-Holland) en bosecoloog Henk Koop.
Kosten
De kosten bedragen. € 2.150,- excl. BTW per persoon, inclusief het cursusmateriaal.
Voor particulieren geldt een cursuskorting van 10% en is het bedrag € 1.935,- excl. BTW.
Voor meer informatie: Eric Wirtz
mobiel: 06 445 82 392
email:
Certificaat van deelname
Aan het einde van de cursus krijgen de cursusdeelnemers een certificaat van deelname, waarvan in de bijlage staat vermeld welke theorieblokken zijn gevolgd en een lijst van alle excursies is opgenomen.
Bevindingen oud-cursisten
* Oud-cursisten zijn enthousiast over de cursus. De meest gehoorde opmerking van cursisten is dat de cursus hen, naast meer ecologische kennis, een meer geïntegreerde kijk op de natuur en een rijkere natuurbeleving heeft gegeven. Bij een aantal cursisten heeft het volgen van de cursus een bijdrage geleverd aan het verkrijgen van een gewenste betrekking in het natuurgebeuren.
”In januari ga ik werken als Projectadviseur Ecologie bij “ATKB Adviesbureau voor bodem, water en ecologie"!
Mede door het volgen van deze cursus werd het mogelijk om bij ecologische adviesbureaus te solliciteren”.
Lionne van Drunen, 2019
"De ecologiecursus was voor mij een reis naar een verscheidenheid aan natuurparels die Nederland rijk is. Erg onder de indruk was ik van de zorgvuldig uitgekozen excursielocaties, en met gretigheid nam ik kennis van de vele plantensoorten. Hiermee heb ik referentiebeelden opgebouwd van verschillende plantengemeenschappen. Belangrijk vond ik dat de ecologiecursus een gedegen theoretische basis omvat en dat achtergrondliteratuur werd verstrekt, zodat de excursies de nodige diepgang kregen. Veel excursies en themadagen werden verrijkt met kennis van deskundige gidsen en professionals. De cursusleider Eric Wirtz verzorgt de theoriebijeenkomsten en excursies tot in de puntjes, zorgt voor een prettige sfeer in de cursusgroep en staat garant voor een vrolijke noot. De ecologiecursus was voor mij een laatste zetje tot een ommezwaai in mijn loopbaan; ik volg nu met veel plezier de opleiding Bos- en natuurbeheer."
Mirjam Melman, 2016
"Er is bij mij veel veranderd sinds ik de cursus deed in 2015. Ik ben momenteel lid van de KNNV en het IVN, en doe ook lokaal de IVN gidsenopleiding. Ook veel andere natuurcursussen gedaan maar geen enkele is zo compleet en diepgaand als de cursus ecologie. Ook ben ik hobbymatig nog veel bezig met SynBioSys.
Bijna alle excursies die ik volg benader ik vanuit de Plantengemeenschappen zoals ik dat heb aangeleerd."
Remco Hekker, 2015
Cursusrooster Woensdagcursus 2025 |
|||
| datum | onderwerp | ||
| 26 feb | kennismaking en Nederlandse landschap | ||
| 5 mrt | Nederlandse landschap | ||
| 12 mrt | ecologische principes en ecologische relaties | ||
| 19 mrt | standplaatsfactoren | ||
| 26 mrt | milieudynamiek & successie + middagexcursie stinzenplanten | ||
| 2 apr | pioniervegetaties | ||
| 9 apr | excursie 1: | Beek-Ubbergen – stuwwallen, bronnenbos, voorjaars- en bosflora | |
| 16 apr | excursie 2: | “Klein Profijt” en Biesbosch - zoetwatergetijden vegetaties | |
| 23 apr | plantenkennis | ||
| 30 april | graslandvegetaties + middagexcursie Kooijdijk | ||
| 7 mei | LESA (Landschapsecologische Systeem Analyse) en het programma Synbiosys + middagexcursie Laegieskamp | ||
| 14 mei | excursie 3: | Westbroek – laagveen, moeras- en kwelvegetaties, elzenbroek | |
| 21 mei | excursie 4: | themadag waterplanten en waterecologie | |
| 28 mei | excursie 5: | Biesbosch – stroomdalgraslanden (vaarexcursie) | |
| 4 juni | excursie 6: | Zuid-Limburg – hellingbos, kalkgrasland, kalkflora | |
| 11 juni | excursie 7: | Gelderse Vallei – blauwgraslanden | |
| 18 juni | excursie 8: | Hargen – kalkarm duinlandschap, Bergen – kalkovergangsgebied, Wijk aan Zee - kalkrijk zeedorpenlandschap, Kennemerstrand met bijzondere duinvallei flora | |
| 25 juni | excursie 9: | Oostvoorne – kalkrijke, vochtige duinvegetaties | |
| 2 juli | Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000 | ||
| 9 juli | excursie 10: | Millingerwaard – uiterwaarden, ooibos, rivierduinen, fluviatiele flora | |
zomerreces |
|||
| 13 aug | excursie 11: | Texel - kweldervegetaties, duinvorming en jonge duinvalleien | |
| 20 aug | excursie 12: | Korenburgerveen – hoogveenvegetatie, laggzone, berkenbroek, elzenbroek | |
| 27 aug | excursie 13: | Veluwe - themadag heidevelden en zandverstuivingen | |
| 3 sept | excursie 14: | themadag stadsecologie | |
| 10 sept | excursie 15: | themadag plantengemeenschappen en rompgemeenschappen | |
| 17 sept | excursie 16: | onderdelen Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000 | |
| 24 sept | excursie 17: | themadag mossen en korstmossen | |
| 1 okt | excursie 18: | themadag paddenstoelen – de ecologische aspecten van schimmels | |
| 8 okt | excursie 19: | Borkener Paradies, Bentheimer Urwald – begrazing, natuurlijk bos | |
| 15 okt | excursie 20: | themadag natuurlijke bosgemeenschappen | |
| 22 okt | Lunchbijeenkomst met het uitdelen van de certificaten van deelname | ||
Cursusrooster vrijdagcursus 2025 |
|||
| datum | onderwerp | ||
| 28 feb | kennismaking en Nederlandse landschap | ||
| 7 mrt | Nederlandse landschap | ||
| 14 mrt | ecologische principes en ecologische relaties | ||
| 21 mrt | standplaatsfactoren | ||
| 28 mrt | milieudynamiek & successie + middagexcursie stinzenplanten | ||
| 4 apr | pioniervegetaties | ||
| 11 apr | excursie 1: | Beek-Ubbergen – stuwwallen, bronnenbos, voorjaars- en bosflora | |
| 18 apr | excursie 2: | “Klein Profijt” en Biesbosch - zoetwatergetijden vegetaties | |
| 25 apr | plantenkennis | ||
| 2 mei | graslandvegetaties + middagexcursie Kooijdijk | ||
| 9 mei | LESA (Landschapsecologische Systeem Analyse) en het programma Synbiosys + middagexcursie Laegieskamp | ||
| 16 mei | excursie 3: | Westbroek – stinzentuin, laagveen, moeras- en kwelvegetaties, elzenbroek | |
| 23 mei | excursie 4: | themadag waterplanten en waterecologie | |
| 30 mei | excursie 5: | Biesbosch – stroomdalgraslanden (vaarexcursie) | |
| 6 juni | excursie 6: | Zuid-Limburg – hellingbos, kalkgrasland, kalkflora | |
| 13 juni | excursie 7: | Gelderse Vallei – blauwgraslanden | |
| 20 juni | excursie 8: | Hargen – kalkarm duinlandschap, Bergen – kalkovergangsgebied, Wijk aan Zee - kalkrijk zeedorpenlandschap, Kennemerstrand met bijzondere duinvallei flora | |
| 27 juni | excursie 9: | Oostvoorne – kalkrijke, vochtige duinvegetaties | |
| 4 juli | Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000 | ||
| 11 juli | excursie 10: | Millingerwaard – uiterwaarden, ooibos, rivierduinen, fluviatiele flora | |
zomerreces |
|||
| 15 aug | excursie 11: | Texel - kweldervegetaties, duinvorming en jonge duinvalleien | |
| 22 aug | excursie 12: | Korenburgerveen – hoogveenvegetatie, laggzone, berkenbroek, elzenbroek | |
| 29 aug | excursie 13: | Veluwe - themadag heidevelden en zandverstuivingen | |
| 5 sept | excursie 14: | themadag stadsecologie | |
| 12 sept | excursie 15: | themadag plantengemeenschappen en rompgemeenschappen | |
| 19 sept | excursie 16: | onderdelen Natuurnetwerk Nederland en Natura-2000 | |
| 26 sept | excursie 17: | themadag mossen en korstmossen | |
| 3 okt | excursie 18: | themadag paddenstoelen – de ecologische aspecten van schimmels | |
| 10 okt | excursie 19: | themadag natuurlijke bosgemeenschappen | |
| 17 okt | excursie 20: | Borkener Paradies, Bentheimer Urwald – begrazing, natuurlijk bos | |
| 24 okt | Lunchbijeenkomst met het uitdelen van de certificaten van deelname | ||